ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNDE FAALİYET TABANLI MALİYETLEME

• SUNUŞ                                        :

Organize Sanayi Bölgeleri Kanun Numarası : 4562 , Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 15/4/2000 Sayı: 24021’dir.

OSB Kanununun amacı (OSB): Sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dâhilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla, sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dâhilinde gerekli ortak kullanım alanları, hizmet ve destek alanları ve teknoloji geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dâhilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve bu Kanun hükümlerine göre kurulan, planlanan ve işletilen, kaynak kullanımında verimliliği hedefleyen mal ve hizmet üretim bölgelerini oluşturmaktır.

OSB’ler kuruluş süreçlerinde OSB Müteşebbis Heyet tarafından sevk ve idare edilir. İşletme dönemine geçildiğinde ise OSB’de yatırım yapmış ve faaliyete geçen işletmelerin gerçekleştirdiği genel kurulda yatırımcılar arasından seçilen Yönetim Kurulu tarafından yönetilir. OSB genel kurullarında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını temsilen mutlaka Bakanlık Temsilcilerinin katılması  gerekmektdir.

• OSB MALİYET MUHASEBESİ OLUŞTURULMASI          :

OSB’ler işletme dönemine geçtiğinde OSB’de faaliyette bulunan işletmelere doğalgaz, elektrik, su, atık su, çöp toplama , güvenlik ,ortak sağlık hizmeti vs vermektedir. Ayrıca işletme döneminde OSB sahasındaki yol, köprü, tünel, aydınlatma direkleri, trafolar vs  tamir yada yeniden inşası ,genel yönetim, finansman aydınlatma vs giderleri oluşmaktadır. İşletme dönemine geçen OSB’lerde üretim-ticaret -hizmet işletmelerinde oluşabilen tüm maliyetler bazen aynen bazen de küçük nüans farklılıklarıyla ortaya çıkmaktadır. OSB’ler Tekdüzen Hesap Planına uymak zorundadırlar.

İş bu yazımızın amacı mesleki tecrübemiz kapsamındaki bilgilerimizi dahil ederek İşletme Dönemine Geçen OSB’lerde tüm faaliyet alanlarında oluşan direkt-endirekt maliyetleri ve bu faaliyet alanlarından gelen gelirlerin maliyet muhasebesi mantığı çerçevesinde kavranarak OSB Faaliyet Tabanlı Maliyetleme  Sistemi’ni oluşturmaya yardımcı olmaktır.

Takdir edersiniz ki ; OSB’de olan firmalar üretimleri için katlandıkları ve üretimde kullandıkları OSB’den temin ettikleri hizmetler için bedel ve ayrıca ortak giderler için Yönetim Aidatı ödemektedirler. Gider ve maliyetlerde maksimum tasarruf ederek yürümek işin doğası gereğidir.

İşte bu noktada OSB’nin verdiği hizmetler karşılığı aldıkları bedellerin yasal , matematik ve işletme mantığına uygun olarak optimize edilmesi esastır. Popülist yaklaşım OSB’lerde ortak yaşama ve üretim alanını ortadan kaldıracaktır.

Detaya girmeden tekdüzen hesap sistemindeki 7/A maliyet muhasebesi mantığını hatırlayalım : Tek düzen hesap planı oluştururken  Fonksiyonel Gider Hesapları , Gider Yerleri ve Gider Çeşitleri kodlamaları açılmalı ve ayrıca kullanıcının istemine bağlı olarak Gider Cinsleri numerik ve alfa olarak tanımlanmalıdır.

OSB Direkt ve Endirekt Gider Maliyetleri 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabında toplanabilir.

Faaliyet Tabanlı Maliyetlemede faaliyet alanlarında biriken giderleri  ;  öncelikle Fonksiyonel Maliyet Hesabı (740 Hizmet Üretim Maliyeti Hs. ) , sonrasında Gider Yerlerinde  (10-99 kodlu ) ve bu yerlerinin altında konuşlandırılacak Gider Çeşitlerinde (0-9 kodlu ) biriken giderleri  ve en son olarak da Gider Cinslerini (tercihen 00-99 ) aralığında ) kavramak esastır. Gider Cinsleri (00-99 kodlamalar ) kesinlikle 0-9 kodundaki Gider Çeşitlerinin mantığına uygun oluşturulmalıdır.

Muhasebe bilimi ile uğraşan yada muhasebeci olmak isteyen bütün meslektaşlarıma önerim hesap planı açılırken işletmenin hali hazırdaki durumu ile gelecekte muhtemel ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak hesap planı oluşturmalarıdır. Zira hemen her işletmede (OSB’ler dahil ) entegre muhasebe ( Fatura, Cari Hesap, Çek-Senet ,Banka, Finans, Bütçe, Üretim,Personel ,  Muhasebe …modülleri ) kullanılmaktadır.  Muhasebe Hesap Planında açılan her bir hesabın kullanılan modüllerle ilişkisi vardır ve  Muhasebe Modüller Entegrasyonu  yapılmaktadır : Hesap planı entegrasyonu yapıldıktan sonra vazgeçmek inanılmaz zaman ve veri maliyeti ortaya çıkarmaktadır.

• Faaliyet Tabanlı mı yoksa  Gider Tabanlı mı Çalışacağız ?

Her işletmenin ve muhasebe ile uğraşan her meslekdaşım Muhasebe Hesap Planı oluştururken Faaliyet Tabanlı mı yoksa  Gider Tabanlımı çalışacağına karar vermesi zorunludur.

a-Faaliyet Tabanlı Maliyetlemede hesap planı oluşturulurken sıralamada Fonksiyonel Maliyet Hesabından sonra sırasıyla Gider Yeri ve sonrasında bunun altında Gider Çeşitleri ve Gider Cinsleri (ayrıntı hesapları )  sıralanır. Bu yöntemde her bir Gider Yerinde oluşan maliyetler tek kalemde toplanacak ve raporlamada kolaylık oluşacaktır. Yönetim her bir Gider Yerinde toplanan maliyetleri görebilecektir.

Faaliyet Tabanlı Maliyetlemede Örnek Sıralama şöyle olacaktır :

b-Gider Tabanlı Maliyetlemede hesap planı oluşturulurken sıralamada önemli bir farklılık oluşacaktır.

Veya

 olabilecektir.

Görüleceği üzere Gider Tabanlı Maliyetlemede Gider Çeşitlerindeki maliyet birikmeleri ön planda olmaktadır.

Tecrübelerimize göre gerek OSB’lerde ve gerekse diğer tüm üretim işletmelerinde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yapılması ve hesap planının Tekdüzen Hesap Planındaki mecburiyetlere ve kısıtlamalarına uyularak  (7/A Maliyet Kayıtlama Yöntemine uygun )  yapılması gerekmektedir.

Örnek olması açısından bir osb’de Doğalgaz ,Elektrik ,Su, Arıtma-Atıksu , Çöp Toplama , Güvenlik , Ortak Sağlık Giderleri , Muhasebe Hizmetleri olduğunu varsayalım. Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Esası gözetilerek hesap planının aşağıdaki şekilde açılması önerilir. Örneğimizde sadece 740 Hizmet Üretim Maliyeti altında tek bir faaliyete uygun açılım yapılmaktadır.

SONUÇ                                                                               :

Yazımızı özetleyecek olursak ;

• Gerek Organize Sanayi Bölgelerinde ve gerekse her türlü üretim işletmesinde 7/A Maliyet Sistemine ve Tekdüzen Hesap Planı açıklamaları ve kıstaslara uygun hesap planları açılması durumunda faaliyet alanlarında maliyetler kısa sürede raporlanabilmektedir.
• Hesap Planı açılması gelecek yıllar ve ihtiyaçlar gözetilerek açılmalıdır.
• Hesap Planındaki muhasebe kodlarının diğer modüller ile entegre edileceği düşünülmelidir.
• Hesap Planında Maliyet Hesaplarının altına açılan numerik kodlamaları eşit sayıda olmalıdır. Bu şekilde çalışılması analiz hesaplamalarında (örneğin excele atılması ) durumunda farklı şekillerde çalışmanızı kolaylaştırır.
• Gider Yerlerinin 10-99 aralığında ,  Gider Çeşitlerinin 0-9 aralığında açılması gerekir. İşletmenin mali denetiminde  özel usulsüzlük cezasına maruz kalmamak için elzemdir.

Yazımızın faydalı olmasını diler, saygılar sunarız.

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış

Yorum Ekle

Ad Soyad : E-Posta : Mesaj : Güvenlik Kodu :

Tweet