ŞÜPHELİ ALACAKLAR VE KARŞILIK GİDERLERİ
I-GİRİŞ:
Vergi Usul Kanunu 323.maddesine göre, bilanço esasında defter tutan ;
*Ticari ve zirai kazanç geliri sahipleri olan Gelir Vergisi mükellefleri
* Kurumlar Vergisi Mükellefleri şüpheli alacakları için karşılık ayırmak ve ayırdıkları karşılıkları dönem kazancından gider olarak düşme hakkına sahiptirler.
a-Şüpheli Alacak Nedir ? Şüpheli Alacak ; Bilanço usulüne göre defter tutan mükelleflerin ticari ve zirai kazanç faaliyeti sonucu doğan alacaklarının normal usul ve kaidelere göre tahsil edilememesi sonucu dava ve icra safhasına girmesi ile ortaya çıkar.Ayrıca yapılan protestoya veya yazıyla birden fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük olan alacaklar ile teminatı olmayan alacaklarda Şüpheli Alacak olmaktadır.
b-Kimler Şüpheli Alacak Karşılığı Ayıramaz ?
*İşletme Defteri tutan mükellefler,
*Basit usul mükellefleri,
*Zirai işletme defteri tutan çiftçiler,
* Serbest Meslek Kazanç Defteri tutanlar şüpheli alacak karşılığı ayıramazlar.
II- ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYRILMASININ ŞARTLARI : Aşağıda belirtilen alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayrılabilir.
*Alacağın ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ile ilgili bulunması,
*Alacağın dava ve icra safhasına girmesi,
*Yapılan protesto yazısına rağmen veya yazıyla birden fazla ödenmesi istenmesine rağmen ödenmemiş olan dava ve icra takibi yapılmasına değer bulunmayan küçük alacaklardan olması,
*Alacak için teminat alınamamış olması durumlarında Bilanço esasına göre defter mükellefler karşılık ayırabilir ve ayırdıkları karşılıkları gidere yazabilirler.
III- ÖZELLİKLİ BAZI ALACAKLARIN DURUMU :
Aşağıda sayacağımız özel durumlarda şüpheli alacak karşılığı ayrılmasına cevap vermeye çalışacağız:
*Defterlere kaydedilmeyen alacaklar: Kayıtdışı alacaklar için karşılık ayrılamaz.
* Hatır Çekleri/Senetleri : Hatır çekleri/senetleri gerçek bir borç-alacak ilişkisinden kaynaklanmadığı için bu tür alacaklar için her ne sebeple olursa olsun karşılık ayrılamaz.
*Kefaletnamelerden kaynaklanan alacaklar: Kefaletler için karşılık ayrılamaz. *İşletme yetkilisinin zimmetine para geçirmesi : İşletmenin parasal işlerini idare etmekle mükellef kişilerden zimmet sebebiyle doğan alacaklar için karşılık ayrılabilir. *Teminata bağlı alacaklar : Alacağın doğmasından önce veya sonra ödenememe riskine karşılık teminata bağlanan alacaklar için karşılık ayrılamaz.
* Ödenmeyen borç için yeni çek/senet alınması : Bu durumda borçluya mehil verildiğinden alacak ertelenmiş olmakta ve alacak şüpheli olmamaktadır,karşılık ayrılamaz.
* Dava açılan alacaklar: Dava açmak borcu takip etmeye karine olup karşılık ayrılabilir.
* Tahsili için İcra dairesinde dosya açtırılan alacaklar : İcraya başvurmak alacağı tahsile yönelik olup karşılık ayrılabilir.
* İcradan borçluya ödeme emri gönderilmemesi : İcraya başvurmak yeterli olmakla birlikte ödeme emri gönderilmediği için takip edilemeyen alacak için karşılık ayrılamaz.
*Dava ve icradan vazgeçmek : Bu durumda alacaktan vazgeçilmiş olacağından karşılık ayrılamaz.
*Alacak için mutabakat zaptı yapılması : Bu durumda borcun tahsili için uzlaşma sağlanmış olduğundan karşılık ayrılamaz.
* Alacağa karşılık kefalet alınması : Kefalet alınması teminat anlamına geldiğinden karşılık ayrılamaz.
*Konkordato halinde olan alacaklar : Konkordato ;borçlunun borcun bir kısmından vazgeçilmesi karşılığı alacaklılara kalan tutarı ödeyeceğine dair bir anlaşma olup henüz konkordatoya bağlanmamış alacaklar içinde karşılık ayrılabilir.
*Alacağa karşılık ipotek alınması: İpotek teminat olduğundan karşılık ayrılamaz. *Şüpheli hale geldiği yıldan sonra karşılık ayrılması : Alacak hangi yılda şüpheli hale gelmişse karşılığında o yılda ayrılması gerektiğinden gider yazılamaz.
*Sonradan bilanço defteri tutulması : Bilanço usulüne göre defter tutulmasından önceki dönemden kaynaklanan bir alacak için karşılık ayrılabilir.
IV-SONUÇ :
Şüpheli Alacak tanımlaması konusunda VUK. 323.madde dikkatle okunmalı ve Şüpheli Alacak Karşılığı konusunda uzmanlarca yazılan yazılar dikkatle okunmalıdır.Şüpheli Alacakların dava ve icra takipleri ciddiyetle yapılmalı, teminata bağlananlar şüpheli olmaktan çıkarılmalıdır. Hemen her şüpheli alacak karşılık hesapları ayrıntılı şekilde defterlerde takip edilmelidir.Tereddüt olunan hususlarda ilgili birimlerden görüş istenmelidir.
| Yorumlar |
|
|
| Yorum Ekle |
| |
| Tweet |
|
|
|
